احکام و استفتائات وسواس ، حضرت آیت الله مظاهری
لینک سایت ایشان : استفتائات وسواس
استفتائات وسواس
سؤال1: به چه کسی وسواسي گفته میشود؟ و شاخصهي وسواسيگري چيست؟
° کسي که در کارهاي عبادي يا غير عبادي حتي در امور اجتماعي و فردي خارج از حدّ اعتدال و متعارف باشد، وسواسي است و آن يک حالت خطرناکي است که از تسلّط قوه خيال بر انسان پيدا ميشود و به جاي اينکه عقل او را استخدام کند، قوه خيال او را استخدام ميکند و وقتي چنين شد شيطان مسلّط بر او ميشود و به واسطه آن حالت، او را نابود ميکند و دنيا و آخرت او را تباه ميکند. لذا عقلاً و شرعاً لازم است با بيتفاوتي و نشنيدن حرف شيطان و پشت کردن به وسوسهها و تخيّلها و توهّمها آن حالت را نابود کند و هرچه او را رنج ميدهد، راجع به همان بيتفاوت باشد و اين است داروي منحصر به فرد وسواس.
سؤال2: حكم حضرتعالي در مورد وسواسي چيست؟
° کار او حرام است و بايد اعمال را به طور متعارف و آن طور که عموم مردم انجام ميدهند، انجام دهد.
سؤال3: آيا اصلاً از نظر شرع، احتياط در نجاست و طهارت، مطلوب است؟
° کار وسواسي راجع به هرچه باشد حتّي حقّ النّاس مطلوب نيست؛ بلکه حرام است.
سؤال4: ملاک در تشخيص صدق عنوان وسواس چيست؟
° ملاک در صدق عنوان وسواسي بر کسي، عرف است. هرچند اگر کسي بيش از سه بار در مسألهاي شک کرد، وسواسي محسوب شده و بايد به احکام وسواس عمل نمايد.
سؤال5: آيا اعمال وسواسی (اعمّ از عبادي و غير آن) صحيح است و اعاده لازم ندارد؟
° کار او حرام است و بايد پرهيز کند.
سؤال6: آيا حرمت وسواس منحصر در احکام عبادي است؟
° وسواس در هر عملي، اعمّ از امور اعتقادي و اخلاقي و احکام عبادات و معاملات و امور فردي و اجتماعي، حقّالله و حقّالناس، حرام است.
سؤال7: همسرم دچار وسواس شده و هرچه به او تذکّر میدهم میگويد نمیتوانم مانند بقيه عمل کنم، راه علاجش چيست؟
° بايد بگويد ميتوانم و راه فقط بياعتنائي و مثل ديگران بودن است و الّا بدبختي دنيا و آخرت دارد.
سؤال8: آیا اهل کتاب ذاتاً محکوم به طهارت هستند یا نجاست؟
° طاهر هستند.
سؤال9: در محلّهای زندگی میکنم که اکثريّت آنها اهل کتاب هستند. حال آيا در معاشرت با اهالي لازم است از دين و مذهبشان سوال کنم؟
° لازم نيست.
سؤال10: شکّ، ظنّ و یقین وسواسی تا چه حد معتبر است؟ آیا در صورت یقین به متعارف بودن آن، باز هم بیاعتبار است؟
° شکّ و ظنّ وسواسي اعتبار ندارد و چون يقين او هم تخيّلي بيش نيست، اعتبار ندارد و بايد به شکّ و ظنّ و يقين خود اعتنا نکند.
سؤال11: اگر کسي بعد از جنابت، بول و استبراء نکند و غسل نمايد و بعد از آن مايعي از او خارج شود، آيا آن مايع نجس است؟ و آيا نياز به تجديد غسل دارد؟ در پاسخ اين دو سؤال آيا فرقي ميکند چقدر وقت بعد از جنابت، آن مايع خارج شود يا خير؟
° اگر مدّت کمي از جنابت او گذشته باشد، مثلاً ده دقيقه، آن مايع پاک است و غسل او صحيح بوده و غسل ديگري لازم ندارد. و همچنين است اگر بول کرد و استبراء نکرد و مدّت کمي از بول گذشت و مايع بيرون آمد، آن مايع پاک است و اگر وضو گرفته يا غسل کرده است به واسطه مايع باطل نميشود.
سؤال12: کسي که در اثر بيماري قادر به نگهداري بول خود نيست و مرتباً لباس و بدن او نجس ميشود و نيز وضوي او باطل ميگردد، براي خواندن نمازهاي يوميّه چه وظيفهاي دارد؟ اگر در وسط يک نماز يا بين دو نماز (مثلاً ظهر و عصر) اين حالت براي او پيش آمد چه بايد بکند؟
° وضو بگيرد و با همان وضو نماز بخواند و اگر قبل از نماز يا بين نماز و يا بين دو نماز بول بيرون آمد، نجس است ولي اشکال ندارد و نماز او اعاده ندارد، گرچه به واسطهي آن بول بدن او و لباس او نجس شده است و وضوي او باطل شده است.
سؤال13: کسي که در اثر بيماري قادر به نگهداري باد معده خود نيست و مرتباً وضوي او باطل ميگردد، براي خواندن نمازهاي يوميّه چه وظيفهاي دارد؟ اگر در وسط نماز يا بين دو نماز (مثلاً ظهر و عصر) اين حالت براي او پيش آمد چه بايد بکند؟
° نظير بول است و مسأله آن گفته شد.
سؤال14: برای تطهير آب نجس، آيا مخلوط شدن با آب کر، باران يا جاری شرط است؟ و يا صرف اتّصال كافي است؟
° صرف اتّصال کفايت ميکند.
سؤال15: اگر سگی از ظرفی که آبش کر بوده خورد و بعد از خوردن مقدار آن کمتر از کر شده ولی نمی دانيم حين اتصال دهان سگ، آب کر بوده يا نه. آيا آن آب نجس شده است ؟
° کر بوده است و الان هم نجس نيست.
سؤال16: ويلائی بيرون شهر اجاره کردهايم که در آنجا آب لولهکشی وجود ندارد ولی صاحب آن ادّعا میکند که آب لوله به منبع کر وصل است آيا قول او قابل قبول است؟
° گفتۀ او حجّت است.
سؤال17: آيا براي تطهير ميتوان از آبي كه در مضاف بودن آن شك داريم استفاده كنيم؟
° اشکال ندارد.
سؤال18: آيا آسفالت، سیمان، چوب، آجر، موزائيک و فلزاتی که با آن کف زمين را مفروش میکنند پاک کننده کف پا و کفش هستند؟
° بلي پاک کننده هستند.
سؤال19: آيا زمين، پاک کننده لاستيک وسائل نقليه مانند اتومبيل، ويلچر و… میباشد؟
° پاک کننده است.
سؤال20: پشهای را در حال گزيدن دستم کشتم، نمیدانم خونی که از او خارج شده از او بوده يا از من، وظيفه چيست؟
° پاک است.
سؤال21: حكم طهارت شخصی كه شهادتين گفته، ولی میدانم که قلباً اعتقادی به اسلام ندارد ـ البته عملی که منافی با اظهار شهادتين باشد از او سر نزده ـ چيست؟
° پاک است.
سؤال22: «وَذي» ، «مَذي» و «مَني» چه خصوصيّاتي داشته و فرق آنها با يكديگر چيست؟ و آيا «مذي» و «وذي» نجس است؟
° غير از مني و بول هر آبي که از مرد يا زن بيرون بيايد پاک است و موجب فساد وضو و غسل نيست. و اگر شک داشته باشد و يا مظنّه داشته باشد که بول است يا مني، باز پاک است. و براي وسواسي اگر يقين داشته باشد باز پاک است. زيرا يقين او يقين نيست.
سؤال23: لکّهای را در لباسم ديدم ولی نمیدانم بول است يا منی، حکم آن چيست؟
° پاک است و جنب هم نيستيد.
سؤال24: آيا در مورد فرآوردههایِ حيوانی که نمیدانيم از داخل كشور است يا خارج، وظيفهي تحقيق داريم؟
° اگر از دست مسلمان و يا از بازار مسلمانها بهدست آورده باشد، پاک است و وظيفه تحقيق هم نيست.
سؤال25: پس از بيدار شدن در لباس زير خود، بوی منی احساس و لکّه زرد رنگی مشاهده نمودم، آيا میتوان حکم به نجاست لباس و بدن کرد؟
° پاک است و جنب نيز نيستيد.
سؤال26: ساق پايم زخم شده و عين خون را زائل نمودم ولي قبل از شستشو پوششی روي آن به وجود آمد، آيا برای تطهير، از بين بردن اين پوشش لازم است يا خير؟
° لازم نيست.
سؤال27: دهان شخصی زخم است، بهطوري که هنگام صرف غذا، خون با آن مخلوط ميشود. آيا خوردن اين غذا جايز است؟ لطفاً روش تطهير آن غذا را بيان فرمائيد؟
° خوردن آن غذا جائز است و آن غذا پاک هم ميباشد.
سؤال28: بعد از کشيدن دندان تا چند روز در محلِّ آن خون وجود دارد، آيا دهان و غذائی که میخورم نجس میشود؟
° پاک است.
سؤال29: پس از تطهير ـ بهدليلِ بلندی ناخن دستم ـ شک کردم چيزی که زير ناخن من است عين نجاست است يا نه، وظيفهام چيست؟
° ناخن پاک است و بايد به اين گونه شکها اعتنا نکنيد. بلکه به اين گونه مظنّهها و يقينها که تخيّلي بيش نيست، اعتنا نکنيد.
سؤال30: اگر پس از تطهير لباس، رنگ و اثر نجاست باقي مانده باشد، آيا ميتوان حكم به طهارت لباس كرد؟
° پاک است.
سؤال31: در رسالهي توضيح المسائل خواندم: «کسی که استبراء نکرده يا نميداند استبراء کرده يا نه و رطوبتی ببيند و شک کند پاک است يا نه، اگر به جهتی ـ مانند گذشتِ مدّتی از بول کردنش ـ يقين کند بول در مجرا نمانده، پاک میباشد و وضو را هم باطل نمیکند.» حال بيان فرمائيد مدّت مذکور چه مقدار است؟
° تقريباً ده دقيقه کفايت ميکند.
سؤال32: اگر از شخصي پس از استبراء قطراتي خارج شد چه وظيفهاي دارد؟
° پاک است مگر يقين کند بول است و وسواسي هم نباشد.
سؤال33: اگر شخصي بعد از خروج مني، بول نمود و استبراء نكرد و رطوبتي از او خارج شد كه نميداند چيست چه وظيفهاي دارد؟
° اگر فوراً باشد نجس است ولي غسل ندارد و اگر مثلاً بعد از ده دقيقه باشد پاک است و غسل ندارد.
سؤال34: پای من که تماماً خيس بود زخم شد، آيا همه پايم نجس میشود؟
° فقط جاي خون نجس است.
سؤال35: اگر حشرهای مانند مگس روی نجاستی بنشیند و بعد روی بدن یا لباس (مرطوب یا خشک) بنشیند، آیا میتوان حکم به نجاست بدن و لباس نمود؟
° پاک است.
سؤال36: آيا بخار باعث سرايت نجاست ميشود؟
° بخار نجس و متنجّس پاک است و اگر مبدّل به آب شد آن آب پاک است؛ گرچه بخار مثلاً از بول باشد.
سؤال37: اگر لباس زير با خون يا بول نجس شود، آيا بررسی جهت سرايت آن از لباس زير به ديگر لباسها لازم است؟
° لازم نيست.
سؤال38: با توجّه به لزوم طهارت مساجد و اماکن متبرّکه، آيا ورود اهل کتاب و کفّار به اين اماکن (مانند حرم اهل بيت«سلام الله علیهم» و مساجد و امامزادهها) جايز است؟
° مساجد و کليّه اماکن متبرّکه با آن کثرت رفت و آمدِ حتّي افراد لاابالي در طهارت و نجاست و حتّي کفّار، پاک هستند و تفحّص لازم نيست. بلکه جائز نيست. و همچنين راجع به افرادي که تنظيف آن جا را ميکنند، گرچه لاابالي باشند و گرچه عقيده به طهارت و نجاست تشيّع نداشته باشند، آن اماکن متبرّکه پاک است و تفحّص لازم نيست، بلکه جائز نيست.
سؤال39: آيا رساندن دست خيس به مكانها و لوازم خصوصي اهل کتاب و كفّار، موجب نجاست دست می شود؟
° موجب نجاست نميشود، مگر بدانيم آن مکانها يا اثاثيهها نجس هستند.
سؤال40: زخم شدن دستم را فراموش کردم و آن را بدون التفات شسته و با حوله خشک کردم. ولی بعد ديگر خونی نديدم، آيا دستم پاک شده؟
° دست و حوله پاک است و اگر وضو هم گرفته و غسل کردهايد، صحيح است.
سؤال41: در روستای ما حيوانات و پرندگان حرام گوشت (مانند سگ و كلاغ) بسيار وجود دارند، آيا هنگامی که برف و باران در کوچهها يا صحنهای منازل میبارد، آبهائی که به بدن يا لباس اصابت میکند نجس است؟
° پاک است.
سؤال42: آيا چيزهايي كه از بدن انسان خارج ميشود (مانند چرک و عفونت، استفراغ و آب کيسه جنين و …) نجس است؟
° پاک است.
سؤال43: اگر در كيسهي آرد فضلهي موشي پيدا شد، آيا جستجوي بيشتر لازم است؟
° لازم نيست.
سؤال44: در منزل کسی که بچّه کوچک دارد با پای خيس راه رفتم، آيا بايد از نجاست و طهارت منزلش سؤال نمايم؟
° لازم نيست؛ بلکه جائز نيست.
سؤال45: اگر بدن، لباس و يا … افرادی نجس شود که با آنها معاشرت و ارتباط زياد داريم و يا حتّي لوازم مشترک داریم، آيا با اين فرض هم لازم نيست به آنها اطلاع دهيم؟
° لازم نيست.
سؤال46: اگر باعث نجس شدن شخصي و يا متعلّقاتش شوم، آيا بايد به او اطلاع دهم؟ اگر مدّتي از آن گذشته باشد چطور؟
° لازم نيست.
سؤال47: در هتلها مسلمان و غير مسلمان اقامت میکنند، آيا تحويل اطاقی که قبلاً غير مسلمان از آن استفاده میکرده به مسلمان جايز است؟ و يا اينكه اطلاع دادن به او کفايت میکند؟
° جائز است و لازم نيست اطلاع بدهد.
سؤال48: معاشرت با افراد لااباليِ نسبت به طهارت و نجاست چه حکمی دارد؟ آيا میتوان از غذای آنها استفاده کرد؟
° تفحّص لازم نيست و معاشرت با آنها اشکال ندارد.
سؤال49: آيا لازم است چاه توالت و چاه آشپزخانه به جهت وارد نشدن ذرات غذا، برنج و نان به چاه توالت، جدا باشد؟
° لازم نيست.
سؤال50: بنده در تطهير محلِّ بول و غائط شک میکنم و خانواده من را وسواسي میدانند ، وظيفهام چيست؟
° شما وسواسي هستيد و بايد حرف آن ها را بشنويد و تطهير شما بيش از پنج دقيقه نباشد.
سؤال51: آيا برای درمان شخص وسواسي ميتوان گفت وظيفهای در قبال نجاسات ندارد و چيزی برای او نجس نيست؟ و يا حتّي در مورد اشياء نجس به او دروغ گفت؟
° اگر متنجّس را نجس نداند، خوب ميشود و لازم نيست از عين نجس هم اجتناب نکند. اگر از عين نجس پرهيز کند و از متنجّسات پرهيز نکند خوب ميشود و بايد اين کار را بکند.
سؤال52: آيا گفتهي وسواسی در مورد نجس يا پاك بودنِ چيزی، مورد قبول است؟
° مورد قبول نيست.
سؤال53: آیا هوا با توجّه به داشتن جرم نجس میشود؟
° نجس نميشود و اين سؤال هم سؤال وسواسيها است.
سؤال54: لباس نجسی را روی زمين گذاشتم به طوري كه کمی زمين مرطوب شد، پس از گذشت مدّتي بچّه دست خود را روی همان قسمت گذاشته و به جاهاي ديگر زد. آيا تمام فرش و ديوار و … نجس است؟
° هيچ جائي نجس نشده است.
سؤال55: درهنگام تخلّی احساس میکنم ذرات بول به لباس و بدنم میپاشد لذا هر بار بدن و لباسم را آب میکشم، آيا اين کار صحيح است؟
° اين کار حرام است و بايد بدانيد تخيّلي بيش نيست و بايد اعتنا نکنيد.
سؤال56: با توجّه به اينکه اقشار مختلف جامعه (اعمِّ از لاابالي و غيره) به پول دست ميزنند، لازم است نسبت به آن احتیاط شود؟
° لازم نيست.
سؤال57: تماس دست با اسکناس کاغذي و يا سکّههائي که در بين مردم ردّ و بدل ميشود، در صور زير چه حکمي دارد:
الف) اگر دست انسان مرطوب باشد؟
ب) اگر آن سکّه يا اسکناس تر باشد؟
ج) آيا ميتوان براي اجتناب از نجاست احتمالي آن، با دستکش پول را استفاده کرد يا آن را در پلاستيک جداگانه قرار داد؟
د) در وقت تماس پول با اشياء ديگر، آيا نجاست آن به چيز ديگر مثل کتاب، کيف و … نيز منتقل ميشود؟
ه) راه اطمينان از پاک بودن پولهاي رايج اعم از اسکناس و سکّه چيست؟
° پولها پاک است و اينگونه فکرها و کارها مربوط به اين وسوسه است و جايز نيست.
سؤال58: با توجّه به اینکه غذای بعضی رستورانها يا فراوردههای دامی پاک نيستند، آیا وظيفهي من تحقیق و بررسی است؟
° اگر مسلمان است، تحقيق لازم نيست گرچه مسلمان لاابالي هم باشد.
سؤال59: در روزهای بارانی به دليل رفت و آمد مردم، اكثر کوچه و خيابانها نجس میشود، در چنين مواقعي بايد چه كنم؟
° کوچهها، خيابانها، دستشوئيها، بازارها، همه و همه محکوم به طهارت است و تفحّص لازم نيست؛ بلکه جائز نيست. و اجتناب لازم نيست بلکه اگر موجب اختلال در کارهاي عبادي يا غير عبادي شود، جائز نيست.
سؤال60: آيا رعايت نشدنِ طهارت و نجاست در مسجدالحرام و … عذر برای عدم شركت در مراسم حج میباشد؟
° بايد آن جا را پاک بداند و نجس دانستن آن جا حرام است و تفحّص جائز نيست و گفتگو در اين باره جائز نيست.
سؤال61: وقتی دست خود را به اشيائی که سرد هستند میگذارم مقداری بخار میکند، آيا به وسيله اين بخار نجاست از شيء خشک سرايت میکند؟
° نميکند.
سؤال62: آيا میتوان با یهود و نصارى در صورتی که دست آنها خيس باشد، دست داد؟
° اشکال ندارد.
سؤال63: خون و مردار و فضله حیواناتی نظیر مگس و پشه و… پاک است یا نجس؟
° پاک است.
سؤال64: آیا كفش و کمربند و لباس چرم ساخت کشورهای غیر مسلمان پاک است یا نجس؟ اگر آن لباس را از کشور اسلامی مثل عربستان خریده باشیم تفاوتی در مسئله میکند؟
° پاک است- تفاوتی ندارد.
سؤال65: رطوبت و ترشّحاتی كه از زن یا مرد خارج می شود و علامات منی ندارد، پاک است یا نجس؟ اگر این ترشّحات به هنگام تحریک جنسی خارج شود، تفاوتی میکند؟
° مطلقاً پاک است و غسل هم ندارد.
سؤال66: آيا چرك و يا آبى كه پس از تركيدن جوش صورت، از آن خارج مىشود نجس است يا خير؟
° پاک است.
سؤال67: آيا الكل سفيد که براى تزريق استفاده میشود، نجس مىباشد يا خير؟
° پاک است.
سؤال68: اگر در ظرف غذايى بعد از پخته شدن متوجّه فضله موش گرديم، آيا پارچهاى كه براى دم كردن روى ظرف استفاده شده، نجس است؟
° پاک است.
سؤال69: آيا خونى كه بعد از ذبح كردن حيوان در گوشت موجود است، پاك است يا نجس؟
° پاک است.
سؤال70: آيا فضلهی طوطى و خرگوش و سنجاب پاك است؟
° فضله طوطی پاک است، ولی فضله خرگوش یا سنجاب نجس است.
سؤال71: آیا فضلهی کلاغ، گنجشک و سایر پرندگان نجس است؟
° پاک است.
سؤال72: حکم بخار آب نجسي که مجدّداً بر روي ديوار تقطير ميشود چيست؟
° پاک است.
سؤال73: اگرکسی روی زمین پر برفی زمین بخورد، آيا لباس و بدن او نجس میشود؟ اگر این اتفاق در اروپا و در مکانهايی که سگها زیاد رفت و آمد میکنند، بیفتد پاسخ چیست؟
° در هر دو صورت نجس نمیشود.
سؤال74: موی سگ اگر در لباس و فضای منزل باشد، آن لباس و فضا نجس میشود؟
° تا خشک باشد سرایت نمیکند.
سؤال75: آيا ادرار بچّهي شيرخوار نجس است؟ اگر نجس است، لباسی که بهواسطهي آن نجس میشود با چند بار شستن پاک میشود؟
° اگر آب قليل باشد، با دوبار پاک ميشود. ولي با آب لولهکشي و کر و جاري با يک بار شستن کفايت ميکند و فشار هم لازم نيست.
سؤال76: آيا کف دستشوئي نجس است؟
° اگر عين نجاست رفع شده است، پاک است.
سؤال77: آيا بخارى كه از آب نجس بلند شده است، پاک است؟ چنانچه این بخار با پارچه یا چیز دیگری ملاقات کند، آن چیز را نجس میکند؟
° پاک است و نجس نمیکند.
سؤال78: آيا قسمت کَنده شدهی پوست لب و بدن، اگر كوچك يا بزرگ باشد يا اگر با درد يا بدون درد باشد؛ نجس است؟
° پاک است.
سؤال79: آبی که در موقع کشيدن سيفون توالت به بيرون تراوش ميکند پاک است يا خير؟
° پاک است.
سؤال80: آيا اگر در موقع شستن لباس نجس در ماشين لباسشويی آبی به بيرون بريزد و جاری شود، پاک است؟
° پاک است.
سؤال81: فضولات پرندگان (حرام گوشت – يا حلال گوشت – گوشتخوار يا غير گوشت خوار – دارای چنگال يا بدون چنگال) پاک است يا نجس؟
° پاک است.
سؤال82: آيا زردی به جا مانده از لکّه بر روی لباسها که بعد از شستشو باقی مانده نجس است يا خير؟ لکّههای بعد از حيض که بعد از شستشو بر روی لباس میماند چطور؟
° پاک است.
سؤال83: آيا لباس نجس شده با بول با يک بار شستشو در ماشين لباسشويی پاک ميشود يا بايد دو بار شست؟ اگر بايد دو بار شست، آيا بين دو شستشو بايد لباس فشار داده شود تا آب خارج شود؟
° یک بار کفایت میکند.
سؤال84: آيا دندان پر شده در دهان جسم خارجى محسوب مىشود و اگر كسى با داشتن دندان پر شده دندان ديگر را بكشد، بايد با آب جارى دهان را پاک كند يا خير؟ و اگر بچه باشد و نشود اين كار را كرد يا بزرگسال باشد و نداند، حكم چيست؟
° احتیاج به شستن دهان نیست.
سؤال85: خونى که پس از کشيدن دندان در محل آن باقى مىماند و روى دستمال اثر مىگذارد ولى آب دهان را رنگين نمىکند چه حکمى دارد؟ آيا غذا خوردن در اين صورت اشکال دارد؟ يا ظرفى که با آن غذا مىخوريم نجس مىشود؟
° دهان را نجس نمیکند و غذا خوردن اشکال ندارد.
سؤال86: آيا عرق جنب، نجس است؟ در غير اين صورت آيا مىشود با لباسى که با عرق جنب آلوده است مىشود نماز خواند؟
° پاک است از حلال باشد یا از حرام، ولي با بدن يا لباسي که عرق جنب از حرام در آن موجود باشد، نبايد نماز خواند.
سؤال87: اگر لباسهاى پاك با لباسهاى نجس با هم در يك آب شسته شوند، لباسهاى پاك هم نجس مىشوند؟
° لباسها همگی پاک میشوند.
سؤال88: اگر پارچه یا لحافی روی زمین نجس گذاشته شود و بعد آن پارچه یا لحاف نم كشيده و سنگين شده باشد، آيا نجس است؟
° پاک است.
سؤال89: ديوار دستشويى و توالت که نم كشيده و مرطوب باشد، آيا نجس است؟
° پاک است.
سؤال90: آيا از آبى كه مردار در آن است مىشود براى تطهير يا آشاميدن یا وضو استفاده كرد؟
° اگر کر یا جاری باشد، اشکال ندارد.
سؤال91: آيا غذاها يا مايعاتى مانند سركه كه به طور طبيعى مقدار دو يا سه درصد از آن را الكل تشكيل مىدهد، نجس است؟
° پاک است.
سؤال92: آيا مىتوان از طعام اهل كتاب مانند يهود و نصارى استفاده كرد؟
° اشکال ندارد.
سؤال93: حکم طهارت و نجاست زرتشتيها چیست؟
° پاک میباشند.
سؤال94: مسلمانی كه عمداً نماز نمىخواند و تاركالصّلاة است ولى منكر نماز نيست، آيا كافر و نجس است؟ اگر چنین شخصی منکر نماز هم باشد چه حکمی دارد؟
° تارک الصّلوة پاک است، ولی منکر نماز اگر جدّی باشد، نجس است.
سؤال95: غذايى كه گربه به آن دهان زده نجس است؟
° پاک است.
سؤال96: حکم طهارت یا نجاست چيزهايى مانند كاپشن، کیف، کمربند، كفش و… كه از كشورهاى غير مسلمان مىآورند و در آنها پوست و چرم حيوانات بهكار رفته باشد چیست؟
° پاک است.
سؤال97: کسانیکه مسلمان شناسنامهای هستند و تارک نماز یا سایر عبادات میباشند و نیز کسانی که شبههي اعتقادی دارند و یا عمداً شبهه وارد میکنند، پاک هستند؟
° پاک میباشند.
سؤال98: آبى که از شستن لباس نجس مىريزد يا ترشح مىكند پاك است؟
° اگر عین نجاست را نداشته باشد، غساله[1]آن پاک است؛ گرچه با آب قليل باشد.
سؤال99: اگر فضله موش در آب برنج که خیس کردهاند، پیدا شود آیا آن ظرف و برنج نجس است؟ اگر نجس است قابل پاک شدن میباشد؟
° ظروف و برنجها نجس است و اگر آن برنج ها را در آب کر یا جاری مدتی نگاه بدارند، پاک میشود. ولي اگر آب نجس نفوذ در آنها نکرده باشد، به مجرّد تسلّط آب پاک بر آنها پاک ميشود.
سؤال100: اگر كشمش و خرما در آب جوشانده شوند، يا آنها را سرخ كنند، نجس مىشوند؟ خوردن آنها چه حكمى دارد؟
° نجس نمیشود و خوردن آنها اشکال ندارد.
سؤال101: رطوبت اشیاء چه مقدار که باشد در تلاقی با نجس، نجس میشوند؟
° به اندازهای که خیس کند.
سؤال102: اگر کسی وسایلی که مربوط به دیگران است را عمداً یا سهواً نجس كند، آيا بايد به آنها بگويد؟
° لازم نیست.
سؤال103: آيا اگر مهمانى يكى از اثاثيههاى ميزبانش را نجس كند، مطّلع كردن ميزبان واجب است؟
° لازم نیست.
سؤال104: آبى كه از ماشينهاى حمل زباله شهرى در خيابان مىريزد و گاهى بر اثر شدّت باد به لباس مردم پاشيده مىشود، محكوم به طهارت است يا نجاست؟
° محکوم به طهارت است.
سؤال105: رفت و آمدهاى خانوادگى با اشخاصى كه به طهارت و نجاست در خوردن و آشاميدن و مانند آن اهميّت نمىدهند، چه حكمى دارد؟
° اشکال ندارد.
سؤال106: اگر در خارج از کشور فروشندهي غیر مسلمان مواد غذائی بگوید: گوشت یا مرغ او ذبح شرعی دارد، میتوان به قول او اعتماد نمود؟
° اگر لاابالی نباشد، گفتهي او حجّت است.
سؤال107: اگر حیوانات حرام گوشت به ذبح شرعی کشته شده باشند، پاک هستند؟
° پاک هستند، ولی خوردن آنها حرام است.
سؤال108: اگر انسان ببیند کسی با لباس نجس نماز می خواند، موظّف است به او بگوید؟
° لازم نیست.
سؤال109: اگر تکرار اعمال وضو، غسل، نماز و سایر عبادات به حدّ وسواس برسد، صرف تکرار عمل، حرام است یا خیر؟
° تکرار او حرام است.
سؤال110: منزل ما از نظر طهارت مشکل دارد؛ فرشها، دربها، دیوارهای اطاقها، پنجرهها، پردهها، بخاری، کتابها، رختخوابها و خلاصه تمام زندگی ما نجس است. گفتم نامهای برای شما بنویسم تا بلکه در مورد من فتوای خاصّی بدهید و اینجا من را از معافیّت مخصوصی در مورد چیزهایی که تا به حال نجس شده، برخوردار سازید.
° بايد همه جاي منزل را پاک بدانيد و عمل شما بايد در آن منزل، عمل پاک بودن منزل باشد.
سؤال111: پدر و مادر اينجانب احکام طهارت و نجاسات را به طور کامل نميدانند. و من از برخي بي مبالاتيهاي آنان بسيار رنج ميبرم. و گاهي تذکّر هم ميدهم، ولي آنان ميگويند من در اشتباهم و اينها مثلاّ پاک است. وظيفۀ من در مورد تطهير منزل و لوازمي که از آن استفاده ميشود، چيست؟
° پدر و مادر شما پاک هستند و اثاثيه خانه پاک است و شما وسواسي هستيد، بايد اصلاح شويد.
سؤال112: تکلیف من در موارد زیر چیست؟
الف: گاهی زمینی نجس میشود، بعداً به واسطهي بارش برف یا باران و خیس شدن زمين، عبور مردم و وسایل نقلیه از روی آن و رفتن به اماکن مختلف(مسجد، حرم، نانوایی، داخل اتوبوس، مدرسه، بازار و …) نجاست را به همه جا منتقل میکنند. به همین جهت همهي این اماکن را نجس میدانم، همان طور که گرد و خاکهای آن خیابانها و مکانها را نیز نجس میدانم.
ب: هر گاه توالت میروم با این که در موقع بول کردن بسیار مواظب هستم تا بول به من ترشح نکند، باز هم قطع پیدا میکنم که بول به شلوار و پایم ترشح کرده است؛ لذا توالت رفتن برایم بسیار مشکل شده است و تا آن موضع را آب نکشم، راحت نمیشوم.
ج: در بعضی مواقع پشت و جاهای دیگر دستم به لبهي میز و یا لبهي کتاب و یا چیزهای زبر برخورد میکند و بدون این که دستم زخم شود یا خونی بیرون بیاید، از گوشه و کنار ناخنها و جاهای دیگر دستم چیزی با احساس کمی درد جدا میشود و یا روی انگشتهای دستم پوستهای مختصری وجود دارد که با فرو بردن دست به داخل جیب و یا تماس با چیز دیگر، با احساس کمی درد از دستم جدا میشود. تکلیفم در این موارد چیست؟
° آن چه نوشتهايد و نظاير آن را بايد پاک بدانيد و فکرش را بايد نکنيد و بايد تا فکر اين گونه مطالب براي شما جلو ميآيد، خود را منصرف کنيد.
سؤال113: زنی هستم با تحصیلات عالی و دارای چندین فرزند، مشکلی که از آن رنج میبرم مسألهي طهارت است. چون در خانوادهای متدیّن بزرگ شدهام، میخواهم همهي تعالیم اسلامی را مراعات کنم. به علّت داشتن فرزند کوچک، همیشه با مسائل بول و غائط سر و کار دارم. هنگام تطهیر بول، ترشّحات سیفون پراکنده شده و به پاها، صورت و حتّی سرم برخورد میکند و هر دفعه با مشکل تطهیر آن اعضاء مواجه هستم. و این باعث شده که در زندگی با سختیهای زیادی روبرو شوم. از طرفی هم نمیتوانم این امور را رعایت نکنم؛ زیرا مربوط به عقیده و دینم است. برای حل مشکل به پزشک روانشناس هم مراجعه کردم، ولی نتیجه نگرفتم. به علاوه موارد دیگری هم هست که از آنها رنج میبرم مثل غبار شیء نجس یا مراقبت از دستهای کودک که یا باید آنها را آب بکشم و یا از دست زدن بچّه به اشیای دیگر جلوگیری کنم. با توجّه به این که تطهیر شیء نجس برای من بسیار دشوار است، ولی در همان وقت شستن ظرفها و لباسها در صورتی که فقط کثیف باشند، برایم راحت است؛ لذا از حضرتعالی خواهشمندم با راهنماییهای خود زندگی را بر من آسان فرمایید.
° بايد به هر چه ميخواهد به شما رنج بدهد، بياعتنا باشيد و آن چه را نوشتهايد و نظائر آن پاک است و بايد اعتنا نکنيد.
سؤال114: در خارج شدن از حالت کثیر الشّک در نماز فرمودهاند: اگر در سه نماز پی در پی شک نکند، از حالت کثیر الشّک خارج میشود، آیا باید حتماً نماز یومیّه باشد یا این که اگر در سه نماز قضای پی در پی یا سه نماز مستحبّی پی در پی نیز شک نکند، از این حالت خارج میشود؟
° تفاوتي در نمازها ندارد و آن چه فرمودهاند اين است که اگر حالت غير عادي براي شما پيدا شد، چه در نماز يا غير نماز، بايد بياعتنا باشيد تا آن حال غير عادي براي شما عادي و متعارف شود.
سؤال115: چند سالی است که به بیماری وسواس مبتلا شدهام و این موضوع مرا بسیار عذاب میدهد و روز به روز این حالت در من تشدید میشود تا جایی که در همه چیز شک میکنم و همۀ زندگیم بر پایهي شک استوار شده است. بیشترین شک من در مورد غذا و اشیای مرطوب است؛ به همین دلیل نمیتوانم مثل سایر مردم، عادی زندگی کنم. وقتی وارد مکانی میشوم فوراً جورابهایم را از پایم بیرون میآورم؛ چون فکر میکنم جورابهایم عرق کرده و بر اثر تماس با نجس، نجس خواهد شد. حتّی من بر سجّاده هم نمیتوانم بنشینم. هر وقت بر آن مینشینم، بر اثر وسوسهي نفس از روی آن بلند میشوم تا مبادا پرزهای سجاده به لباسهایم بچسبد و مجبور به شستن آنها شوم. لطفاً مرا راهنمایی فرمایید.
° بايد راجع به آن چه نوشتهايد و نظائر آن اهميّت ندهيد و اهميّت دادن حرام است و اگر مدتي اهميّت نداديد، حتماً خوب ميشويد.
سؤال116: اوّلاً بیان فرمایید آیا کثرت شک، با سه بار شکِ مختلف در سه نماز متوالی، محقّق میشود؟ مثلاً شکّ اوّل میان دو و سه، شکّ دوّم میان سه و چهار و شکّ سوم در انجام رکوع بوده است. به طور کلّی، آیا سه شک باید از هر جهت یکسان باشند یا در صورت اختلاف هم کثرت شک محقّق میشود؟ ثانیاً به شک سوّم نباید اعتنا کرد یا شکّ چهارم؟
° هر شکّي باشد، در مرتبهي چهارم بايد اعتنا نکند.
سؤال117: اگر کسی به عقاید صحیح معتقد باشد، ولی برخی خیالات و وسوسهها در قلب او رسوخ کرده و یا بعضی کلمات کفرآمیز در ذهن او میآید که از وجود آنها کراهت دارد و از آنها اذیت میشود، راه خلاصی از چنین وسوسههایی چیست؟
° از پيامبر گرامي«صلی الله علیه و آله و سلم» روايت شده است که بايد به اين گونه فکرها بياعتنا باشد و اگر مدتي بياعتنايي کرد، خوب ميشود و ذکر «لاالهالا الله» براي کمک گرفتن مؤثّر است.
سؤال118:اگر با مختصر پرسش و پاسخی بتوان به نجس یا پاک بودن اشیاء پی برد، آیا تجسّس لازم است؟
° تجسّس لازم نيست و براي وسواسي حرام است.
سؤال119: کسی که عادت او شستن مخرج بول یا غائط و استبراء است، اگر زیاد شک میکند که آیا مخرج بول و غائط را شسته یا استبرا کرده، چه کند؟
° اعتنا نکند تا خوب شود.
سؤال120: بعد از این که وضو میگیرم، مرتّباً احساس میکنم بادی از من خارج شده است. تا جایی که برای هر نماز چند بار وضو میگیرم. لطفاً مرا راهنمایی فرمایید.
° بايد اعتنا نکنيد و بايد تکرار وضو نداشته باشيد.
سؤال121: آیا در غسل جنابت، باید وسواس به خرج داد که آب به همه جای بدن رسیده است؟
° وسواس به خرج دادن حرام است و به طور متعارف بايد غسل کرد و يقيناً آب به همه جاي بدن ميرسد.
سؤال122: آیا غسل انسانهای وسواسی که گاهی مدّتها طول میکشد، باطل است؟
° کار او حرام است.
سؤال123: آیا صرف اینکه اطرافیان انسان بگویند: وسواسی هستی، برای عمل به تکالیف وسواسی کافی است یا راه دیگری لازم است؟
° گفتهي آنها براي او حجّت است و بايد قبول کند.
سؤال124: موقعی که وسواسي در صحّت تکبیرةالاحرام شک دارد و دوباره میخواهد تکبیر بگوید، جایز است؟ آیا چنین نمازی باطل است؟
° کار او حرام است. و بايد بنا را بر صحّت بگذارد و تکرار نکند.
سؤال125: کسی که در صحّت ذکرهای نماز وسواس دارد یا زیاد شک میکند و تکرار میکند، آیا نمازش باطل است؟
° کار او حرام است و بايد تکرار نکند.
سؤال126: در نماز زیاد شک میکنم، همچنین در غسل و هنگام غسل شک میکنم که آیا نیت را درست گفتهام یا نه، چه کنم؟
° بايد اعتنا نکنيد و تکرار و طول دادن در همهي امور براي شما حرام است.
سؤال127: کسی که در نماز جماعت شکّی برایش پیش نمیآید ولی در فرادا شک میکند، اگر معمولاً غیر نماز صبح را به جماعت میخواند امّا در سه نماز صبح متوالی که فرادا میخواند، شک میکند، آیا باز هم بر او کثیرالشّک صادق است؟
° کثير الشّک است و بايد اعتنا نکند.
سؤال128: آیا مراد از کثیر الشّک بودن، فقط نماز واجب و فرادا ميباشد یا علاوه بر آن نمازهای جماعت و مستحب را هم شامل میشود؟
° همه چيز را شامل ميشود.
سؤال129: کسی که کثیرالشّک است و در هر بار شک کردن نماز را میشکند و دوباره میخواند و این حالت برای او عادی شده، آیا میتواند آیه یا کلمهای را که شک دارد به قصد قربت مطلق دوباره بخواند تا به تکرار نماز گرفتار نشود؟
° بايد نماز را نشکند و بايد ذکر را تکرار نکند و بايد به طور متعارف که مردم نماز ميخوانند، نماز بخواند.
سؤال130: در خارج شدن از عنوان کثیرالشّک، فرمودهاند: اگر در سه نماز پشت سر هم شک نکند، از این حالت خارج شده است، آیا نمازها باید نماز واجب یومیّه باشد؟
° فرق نميکند.
سؤال131: در غسل زياد شك مىكنم مثلاً وقتى طرف چپ را مىشويم شك مىكنم كه طرف راست بدنم را شستهام يا نه. تكليف من چيست؟
° بايد به شکّ خود اعتنا نکنيد و غسل را به طور متعارف انجام دهيد.
سؤال132: من در انجام غسل خيلى وسواس دارم و هر غسلى يک ساعت تا يک ساعت و نيم طول ميكشد. به طورى كه بعضى اوقات نمازم قضا مىشود. براى رفع اين مشكل لطفاً راهنمائيم كنيد.
° کار شما حرام است و بايد غسل شما بيش از ده دقيقه طول نکشد، بلکه ده دقيقه هم زياد است.
سؤال133: آيا يقين فرد وسواسى در حكم شك مىباشد؟
° مظنّه و يقين او در حکم شک است و شکّ او هم بايد راجع به آن بياعتنا باشد و اعتبار ندارد.
سؤال134: اگر کسی روی اعتقادات وسواس داشت که مدام با آن که تحقیق میکند و برایش مسلم میشود که اعتقاداتش درست است و در آن شک میکند، تکلیفش چیست و راه چاره و نجات از این مشکل چیست؟
° بايد اعتنا نکند تا متعارف شود.
سؤال135: فردی هستم کثیرالشّک، که اگر به وظیفهي کثیرالشّک عمل کنم، شیطان مرا وسوسه ميکند و احتمال را بر کمتر ميدهم و از این که عمل را کمتر انجام دادهام ناراحتم. و اگر به وظیفهي کثیر الشک عمل نکنم، باز هم وسوسه میشوم که چرا به احکام عمل نمیکنی؟ آیا میتوانم شک را عادی حساب کرده و طبق احکام شکّ عادی و نه کثیر الشّک عمل کنم؟
° نه، بايد بنا را بر اکثر بگذاريد و با بي اعتنايي به شک جلو رويد و آن طور که مردم نماز ميخوانند، نماز بخوانيد.
سؤال136: شخصی مدام با خود میگوید که آیا دلایل من در اصول دین درست است یا خیر و هر روز شک میکند و از این نگران است که آیا جواب ملائکه و خدا را در قبر و قیامت خواهد داد یا نه، آیا این شخص دچار وسواس شده است؟ (لازم به ذکر است که این شخص اگر بحث و مناقشه در این موارد اصول دین ایجاد شود، به راحتی در بحثها میتواند پاسخگو باشد و همه را قانع نماید.)
° بايد به شکّ خود اعتنا نکند و تا فکر جلو ميآيد، تمرکز فکري نداشته باشد و خود را منصرف به چيز ديگري کند.
سؤال137: آیا با احساس و حساسیّت و شکّ خیلی زیاد (تا حدّی که این احساس و شکّ زیاد و قوی براي انسان یقین حاصل کند) ميشود به نجس بودن شیئی یا هر چیزی یا هر مکانی یقین حاصل کرد و آن چیز را نجس دانست یا نه با احساس و شکّ زیاد داشتن نمیشود به نجس بودن چیزی یا مکانی یا شیئی یقین پیدا کرد و نهایتاً آن را نجس دانست؟
° شما چون وسوسه عملی دارید، واجب است راجع به هرچیزی که برای شما رنج آور است و یا شما را از کار باز ميدارد، بی اعتنا باشید. و به شکّ خود، بلکه به ظنّ خود، بلکه به یقین خود بی اعتنا باشید، تا ان شاءالله خوب شوید.
سؤال138: الف) من مشکلي دارم که عبارت است از اينکه قطره قطره ادرار از من میآید و هیچ وقتی پاک نیستم. برای نماز اگر وضو بگیرم آیا باید بلافاصله نماز بخوانم یا اگر فاصله بیندازم اشکال ندارد؟ و چقدر ميتوانم فاصله بیندازم؟ و وقتی که نماز اوّلم را خواندم و ميخواهم بلافاصله نماز دوّم را بخوانم، اگر بین دو نماز قطره ادرار بیاید، آیا با همان وضوی اوّل میتوانم نماز دوّم را بخوانم؟
ب) در شهر ما بیشتر ايّام سال هوا شرجی است و دائماً عرق میکنم و دستمالی می گذارم که ادرار به جاهای دیگر نرود و کنار پاهایم که به دستمال می خورد، دائماً عرق می کند و به پایین پاهایم میرود و به دلیل حرکت، دستمال تکان میخورد و عرق از قسمتهای نجس بر روی پایم جاری می شود. این عرقها عین نجاست در آن نیست، ولی به دلیل برخورد به عین نجاست، نجس هستند و پاهایم نجس می شود. به همین دلیل مرتب باید لباسهایم را عوض کنم و پاهایم را طاهر کنم. به همین دلیل خیلی اذیّت میشوم و وسواسی شده ام. حال چون من در طول روز دائماً اینطور هستم تا چه حد باید رعایت کنم؟ آیا فقط لازم است که قسمتهایي که عین نجاست به آن رسیده است را طاهر کنم؟
ج) از من مرتّب ترشّحاتی بیرون میآید و به دلیل مشکلم در زیر آن ترشّحات ادرار است. آیا باید تمام ترشّحات را بشويم یا اگر ظاهر آن را آب بکشم کافی است؟ و اگر آب بکشيدن ظاهر آن کافی است، چنانچه ترشّحات به لباسهایم برخورد کند، پاک است یا نجس؟
° الف) شما يک وضو بگيريد و دو نماز را با همان وضو بخوانيد. اگر در نماز يا بين دو نماز ادرار بيرون بيايد، آن يک وضو کافي است.
° ب) لباسها و بدن را لازم نيست آب بکشيد با همن حال نماز بخوانيد نماز شما صحيح است.
° ج) ترشّحات پاک است و اگر مخلوط به ادرار شد، با همان ترشّحات نماز بخوانيد و نماز شما صحيح است.
سؤال139: با توجّه به پاسخ سؤال قبل، الف) اگر با این شرایط به مسجد یا حرم امامان«سلام الله علیهم» بروم اشکال ندارد؟ ب) اگر قبل از اینکه به مسجد بروم وضو بگیرم و بعد به مسجد بروم که تقریبا ده تا سی دقیقه فاصله میافتد تا نمازم را بخوانم اشکال ندارد یا باید بلافاصله بعد از وضو نمازم را بخوانم؟
° شما با همان وضو میتوانید حرم بروید و در آنجا نماز بخوانید و کلّیه ی کارها را که متّصل به یکدیگر است با همان وضو انجام دهید.
سؤال140: چند وقتی است که از خدا میترسم بهگونهای که میترسم مشکلی برایم ایجاد کند یا چیزی را از من بگیرد. به همین خاطر مثلاً مجبورم در استغفار برای همه دعا کنم و تازه کلمات را هم درست ادا کنم. و آخر هم «آمین یا ربّ العالمین» ميگویم که گاهی چندین مرتبه هم میگویم مبادا اشتباه گفته باشم. و خدا مرا نبخشد. تقریباً همه چیز را حقّالنّاس میدانم و تازگیها حتّی بعضی چیزها را شک میکنم مال خودم باشد و آنها را دور میاندازم. کتابهایم را آب میکشم که گاهی خراب هم میشود و به خودم میگویم نباید خجالت بکشی چون اوّلاً ریا میشود، ثانیاً باید به سختی بیفتم تا خدا مرا ببخشد. نمازهایم را گاهی آنقدر کلماتش را تکرار میکنم که بدنم شروع به لرزش میکند. مثلاً در تلفّظ عین و حاء شک میکنم یا در أشهد چندین بار «اَش» میگویم تا بتوانم کلمه را ادا کنم میترسم خدا مرا نبخشد یا گناه کنم. لطفاً مرا راهنمایی فرمایید.
° کلیّه آنچه نوشتهاید غلط و حرام است و شما باید راجع به این گونه امور بیتفاوت باشید تا خوب شوید. «لااله الا لله» را زیاد بگوئید.
سؤال141: متأسّفانه مدّتی است که به بیماری وسواس دچار شدهام. شاید به نظرتان مسخره بیاید اما هر دفعه که به دستشوئی میروم (با عرض معذرت) با وجود اینکه خودم را تطهیر میکنم، امّا همین که از دستشوئی بیرون میآیم، شک میکنم که این کار ( تطهیر) را کردهام یا نه. از ترس اینکه مبادا نمازهایم صحیح نباشند به تعویض لباس و تطهیر مجدد اقدام میکنم امّا دفعه دوّم (و گاه دفعات سوّم، چهارم و پنجم) همین شک برایم پیش میآید. گاه شک میکنم که ممکن است به درستی تطهیر نکرده باشم. آیا میتوانم به شک هایم در این موارد که واقعاً برایم آزار دهنده شده اعتنا نکنم؟
° همان دفعهي اوّل که از دستشوئی بیرون آمدید باید برنگردید. باید لباس عوض نکنید. باید به شکّ خود، بلکه به مظنّه خود، بلکه به یقین خود عمل نکنید. و این بی اعتنائی دوای درد شما است و این بی اعتنائی از نماز هم برای شما واجب تر و اعتناکردن برای شما حرام است.
سؤال142: من گاهی وقتها در مورد بعضی کارها که نمیدانم حلال است یا حرام، باطل است یا درست دچار شک میشوم. در همین موقع دچار اضطراب خاصّی میشوم و در ذهنم کسی میگوید که حکم آن را باید بپرسی و الاّ به جهنّم میروی و من از ترس آن را انجام نمیدهم و گاهی هم اعمالم را مثل تیمّم از ترس باطل بودن دوباره انجام میدهم و حکم آن را که میپرسم اکثراً به نفع من میشود و بسیار کمتر به ضررم. به نظر شما آیا این وسواس حساب میشود؟ چون تعداد این شکها زیاد است من را عصبی میکند و نمیتوانم فرق وسواس و شک صحیح را تشخیص دهم.
° این حالت وسوسه است و باید با بیاعتنائی و بیتفاوتی آن را خوب کنید و وظیفهي شما این است که در این گونه موارد بی تفاوت باشید و بنا بگذارید برآنچه بر نفع شما است.
سؤال143: مدّتی است که وسواسی شدهام به هر چه که اهمیّت نمیدهم، موضوع جدیدی برایم به وجود میآید، دیگر اعصابم به هم ریخته است. مثلاً موقع غسل کردن احساس میکنم که مقداری ادرار از من بیرون میآید که من مجبور میشوم دوباره غسل کنم. واقعاً دارم دیوانه میشوم. شما را به خدا کمکم کنید.
° باید به این گونه چیزها اهمیّت ندهید تا خوب شوید.
سؤال144: من در نيّت دچار وسواس هستم و دچار هوي ميشوم، راهش چيست؟
° شما در عبادات نیّت نداشته باشید و بدون نیّت کلیّه عبادات را و منجمله نماز را به جا آورید.
سؤال145: من فردی وسواسی شدهام بعد از تطهیر نجاست شک میکنم آیا آن قسمت را حتماً شستهام یا خیر، پاک شده یا خیر و مثلاً یک بار موقع شستن مخرج بول و غائط بعد از این که خود را شُستم و بلند شدم شک کردم که نکند مخرج غائط را تمیز نشسته باشم و یا اصلاً نشسته باشم. بنابراین دوباره شستم و حالا این شک ایجاد شده که نکند قطرات آب شستشوی اوّل به مخرج غائط رسیده و لباس زیرم نجس شده باشد کمکم کنید.
° به کلیّه آنچه نوشتهاید و مانند آن باید اهمیت ندهید و راه خوب شدن شما فقط بیاعتنائی شما است.
سؤال146: من دختری 29 ساله و مجرد هستم که به مدّت یک سال است به علّت وسواس زیر نظر روانپزشک و روانشناس هستم و دارو مصرف میکنم. اکنون نوع وسواس را مذهبی تشخیص دادهاند و مرا به یک روحانی ارجاع دادهاند. از شما خواهش میکنم کمکم کنید. گاهی آنقدر عصبانی میشوم که دیگر نمیتوانم کاری بکنم. یکی از موارد وسواس این است که برای خواندن یک وعده نماز چندین و چند بار وضو میگیرم. گاهی به علّت شکّ خارج شدن باد که گاهی واقعی است و البته بیشتر شک، آنقدر وضو میگیرم که پوست صورتم قرمز میشود. یکبار با فردی روحانی مشاوره کردم و او گفت که پس از سه بار وضو گرفتن جایز نیست ولی نتوانستم به حرفش گوش دهم یعنی وسواس نگذاشت! خواهش میکنم کمکم کنید چون دیگر نمیدانم چه کنم. یکی دیگر از موارد وسواس این است که از دستشویی که میآیم حس میکنم آب دستشویی به لباسم ریخته البته میدانم که نجس نیست، ولی باید از گردن تا نوک پا را آب بکشم و به هیچ وجه نمیتوانم این کار را ترک کنم. چه کنم؟ چون موارد وسواس، مذهبی است، روانپزشک گفته فقط یک روحانی میتواند به من کمک کند.
° واجب است برای شما از هرچه که موجب سختی و رنج شما میشود گرچه یقین هم داشته باشید، بیتفاوت و بیاهمیّت باشید و من جمله از دو سؤال که نمودهاید برای شما یک وضو کافی است گرچه یقین کنید وضوی شما شکسته شد. و از دستشویی که بیرون آمدید واجب است خود را آب نکشید گرچه یقین داشته باشید که بر شما ترشّح شده است، اگر حرف بشنوید زود خوب میشوید و الّا بیچاره و بدبخت دنیا و آخرت خواهید شد.
سؤال147: الف) ماه رمضان آغاز شده است و آن طور كه شنيدهام در اين ماه مبارك، شياطين در غل و زنجير هستند. امّا من كه تا حدودي در قبل از ماه مبارك به وسواس مبتلا بودهام، همچنان از آن رنج ميبرم. اگرچه ممكن است در پرهيز از گناهان چندان مراقب نباشم امّا حداقل بر نماز اوّل وقت و روزه پايبندم. امّا در اين ماه مبارك و شايد ماههاي مبارك گذشته دچار حالاتي شدهام كه بوي ريا ميآيد. مثلاً با سر را پايين انداختن و نشان دادن حالت نيكو قصد مورد توجّه قرار گفتن ميكنم، امّا خدا را شكر در همان لحظات يا در مدّتي كمتر از يك دقيقه متوجّه شده و با يادآوري عظمت خدا سعي در دور كردن آن حالت زشت را دارم. از آنجايي كه هر كس بر خود آگاهتر است بعيد ميدانم صرفاً به دليل وسوسه فكري نگران باشم.
ب) من بر بعضي از گناهان متناسب با سنّ جواني اصرار ورزيدهام، امّا از پنج شش روز قبل از ماه مبارك رمضان، سعي بر اجتناب داشتهام. در مورد بعضي يقيناً پرهيز و در مورد سايرين تمام تلاشم را در مورد جلوگيري به كار خواهم گرفت. با توجّه بهاينكه اصرار بر گناه از موانع استجابت دعاست و من هم احتمالاً بعد از ماه مبارك ممكن است به آن گناهان برگردم، با چه دل و زباني خدا را بخوانم؟
ج) از دعاهاي كوتاه و مفيد براي ماه مبارك رمضان، كداميك را مفيدتر ميدانيد؟
° شما باید به این گونه وسوسهها بیتفاوت باشید. شما باید بدانید ریا ندارید و باید امید و رجاي شما به خدای متعال زیاد باشد و ذکر یونسیّه برای شما خیلی خوب است. «لا اله الا انت سبحانک انّی کنت من الظّالمین»
سؤال148:اگر بعد از تزریق آمپول به اندازهي سر سوزنی لباس شخص آغشته به خون شود، آیا آن لباس نجس است؟ انجام نماز با آن لباس چه حکمی دارد؟
° آن خون نجس است، ولی با آن میشود نماز خواند.
سؤال149: برای تطهیر محل نجس بعد از برطرف شدن عین نجاست ریختن سه مرتبه آب واجب است؟
° به واسطهي آب لوله کشي بعد از رفع نجاست پاک ميشود و احتياج به ريختن آب ندارد. ولي در آب قليل براي ادرار دو دفعه ريختن آب کفايت ميکند، يکي براي رفع نجاست و ديگري براي تطهير.
سؤال150: هنگامي كه ميخواهم غسل كنم ميدانم يك سر سوزن هم جايي از بدن نبايد خشك باشد، حال با توجّه به اين موضوع مدام ميترسم كه نكند آب با تمام بدنم تماس پيدا نكرده باشد و در اين مورد شك ميكنم و ممكن است عمل غسل را دوباره تكرار كنم. البته قبل از اينكه غسل كنم استحمام كردهام و بدنم خيس است و با اين حال آيا لازم است تمام بدن با آب تماس پيدا كند؟
° باید غسل کنید و به این گونه شبهات اهمیّت ندهید بلکه اهمیّت دادن حرام است.
سؤال151: اگر آبي به صورت قطره روي چيز نجس يا عين نجاست بريزد و ما ندانيم يا شك كنيم كه اين آب به محل ديگری مثل ديوار و پرده پاشيده شده ياخير. آيا آب كشيدن آن محلها لازم است يا نه؟
° لازم نیست.
سؤال152: اگر خانمي در دوران عادت ماهيانه از فعل حرام جنب شد، ميتواند در همين دوران غسل جنابت انجام دهد. اگر نميتواند با توجّه به اينكه عرق جنب از حرام نجس ميباشد چه حكمي دارد؟
° میتواند غسل کند و عرقِ او نجس نيست.
سؤال153: اينجانب چند وقت است نسبت به باطل شدن وضو حسّاس شده و مدام احساس ميكنم وضويم باطل شده و گاهی براي يك نماز دو يا سه بار وضو میگيرم يا بين دو نماز دوباره وضو میگيرم يا اينكه نميتوانم براي دو يا یک ساعت وضويم را حفظ کنم. از اين وضع خسته شدهام و چند وقتی است كه ديگر اعتنا نميكنم. لطفا مرا راهنمايي كنيد؟
° اعتنا نکنید و با یک وضو نماز بخوانید. نمازهای شما صحیح است و تکرار وضوی شما حرام است.
سؤال154: آيا آبي كه در اثر تهييج و قبل از استمناء از انسان خارج ميشود پاك است؟
° پاک است.
سؤال155: جواني 32 ساله هستم كه خيلي وقت است دچار شديدترين وسوسهها و شكها شدهام. به طوري كه نه از جنبه عقل ميتوانم استفاده نمايم و نه از اخلاق و نه از ملكات فاضله، به طوري كه ميشود گفت دقیقاً در مقابل فضائل اخلاقي قرار گرفتهام. به كتاب چهل حديث حضرت امام خميني«ره» خيلي دلبستگي دارم امّا هرگز مطالب آن را به طور كامل نميتوانم بفهمم، طوري است كه هر وقت طرف كتابها ميروم كتاب حضرت امام بيش از قرآن در نظرم هست و اين صفات زشت وسوسه روز به روز هم قوّت ميگيرد، حدود دو ماه است كه صبحها بعد از نماز صبح عادت كردهام كه حدود يك ساعت مينشينم و فكر ميكنم، از مدّتي كه عادت به اين کار كردهام، وسوسه و شكّ شيطاني شديدتر از قبل است، نماز ميخوانم و سعي ميكنم با حضور قلب بخوانم، امّا خجالت ميكشم عنوان كنم، امّا حضرتعالي ميدانيد كه قضيه از چه قرار است، اين روزها احساس ميكنم كه به خدا هم اعتقادي ندارم، به رسول خدا و به ائمّه، و هر وقت مراسم روضهخواني ايشان را ميشنوم، دچار اضطراب و نگراني و ناراحتي اعصاب ميشوم، احساس ميكنم ديوانه شده ام. با آنكه براي مظلوميّت ائمّه گريه ميكنم و دلم ميخواهد فضائل و مكارم اخلاق داشته باشم، امّا قلبم پر از كدورت است. فضاي ذهنيم تنگ و باريك است و هميشه در حال خيالبافی هستم. به بندگان خدا هم بدبين هستم و گاهي اوقات در ذهنم احساس ميكنم كه با بندگان خدا درگيرم. اين رؤيا را يك واقعيّت تلقّي ميكنم. خداوند را قسم ميدهم كه براي من يك راه چارهاي باز كند كه من چه كنم؟
° در هر چيزي كه شما را رنج ميدهد صد در صد بياعتنا باشيد، ذکر «لا الهَ الاِّ الله» را زياد بگوييد، مخصوصاً در موقع وسوسه، قطعاً خوب ميشويد.
سؤال156:الف) من در رفتار با نامحرمان خيلي مراقب هستم و همين طور در نگاه به نامحرم، ولي نسبت به جوانان نامحرم خيلي حسّاس شدهام به طوري كه در برخورد با آنان (مثلاً حضور در يك مكان مخصوصاً وقتي كه حس كنم مورد توجّه و يا نگاه طرف واقع ميشوم) يك حالت خاصّي برايم پيش ميآيد. عليرغم اين كه از نظر عقلي سعي ميكنم چنين رفتاري نداشته باشم. آيا در اين حالت رطوبتي كه خارج ميشود حكم مني را دارد؟ با توجّه به اين كه ممكن است اين حالت خيلي زود به زود برايم پيش آيد.
ب) گاهي اين حالت وقتي پيش ميآيد كه صحنهاي را (همان كه در بالا گفته شد) به ياد ميآورم، در اين حالت چطور؟
ج) به طور كلّي شهوتي كه موجب خروج مني ميشود چگونه است؟
د) نسبت به صحنهاي حسّاس شدهام كه در اثر آن معمولاً رطوبتي خارج ميشود كه اين حالت هم ممكن است چند بار در روز پيش آيد، اين رطوبت چه حكمي دارد؟
هـ) عرق جنب پاك است يا نجس؟
و) اگر در خواب ببينم يكي از حالاتي كه گفتم برايم پيش آمده، آيا نياز به غسل هست يا نه؟
ز) اگر جايي كه وظيفه ما غسل بوده و بنا به هر دليلي مخصوصاً شك در مسأله، غسل نكرده باشم، آيا رطوبتهاي خارج شده تا وقتي كه غسل را انجام ندادهايم، حكم مني را دارد و نجس است؟
ح) براي اين كه اين حالات در من از بين برود، بايد چكار بكنم؟
° كلّيه ترشّحاتي كه بيرون ميآيد پاك است و غسل ندارد، چه در خواب باشد و چه در بيداري، با شهوت باشد و يا بدون شهوت، و هر حسّاسيّتي كه شما را اذيّت ميكند راجع به آن بيتفاوت باشيد و ترتيب اثر ندهيد تا انشاءالله هر چه زودتر خوب شويد.
سؤال157: زني هستم داراي يك فرزند پسر كه چند سالي است دچار بيماري وسواس گشتهام و آنقدر زندگي برايم سخت و طاقت فرساست كه روزي چند مرتبه آرزوي مرگ ميكنم كه چرا نميتوانم شوهرداري و بچّهداري كنم، از جمله اينكه هنگام دستشويي يا حمّام اينقدر معطّل ميكنم كه پاهايم از نشستن يا ايستادن خواب ميرود و با هيچكس رفت و آمدي ندارم، وظيفه فردي من چيست؟
° شما بايد نظير همهي مردم باشيد، و اين افراط گريها علاوه بر اينكه حرام است، موجب بدبختي شما و خانواده شماست و حتماً بايد دست برداريد، هر كاري كه شما را به زحمت مياندازد بايد انجام ندهيد و نسبت به آن بيتفاوت باشيد، غسل شما نبايد بيشتر از پنج دقيقه طول بكشد، معطّل شدن شما براي وضو و غسل و دستشويي حرام است و موجب ذلّت و بدبختي شما و ديگران است.
سؤال158: من تقريباً حدود دو سال است كه به وسواس افتادهام و روي چند چيز است كه بيشتر حسّاس شدهام.
الف. آيا درختي كه لباس نجس روي آن انداختهايم، به وسيله باران و آفتاب پاك ميشود يا نه؟
ب. در همسايگي ما خانهاي است كه قبلاً در آن بهايي زندگي ميكرده است ولي چند سالي است كه آن خانه را مسلماني خريده است، آنها با همسايگان رفت و آمد دارند ، آيا آن خانه پاك است؟
ج. آيا خارجيها كه به ايران ميآيند (كافر، ارمني يا ….) و با ديگران تماس پيدا می كنند، پاك هستند يا نه؟
د. مردي به روسيه رفته و با يك زن ارمني ازدواج کرده و ادّعا میکند كه این خانم مسلمان شده است اما هنوز نماز نميخواند. حال اگر این خانم به منزل ما آمد و شريك زندگي ما شد، حكم آن مرد و زن مدّعي اسلام چه ميباشد؟ آیا محكوم به طهارت است در حالیکه رعايت اجتناب از نجاسات را نميكند يا نميداند؟
هـ. وسائل برقي يا لباسها و لوازم آرايشي و خوراكيها (شيريني و شكلات، تنقّلات و…) كه از خارج مثل آمريكا يا آلمان به ايران ميآورند پاك هستند يا نه؟
° الف) پاك ميشود.
ب) خانه پاك است.
ج) رفت و آمد با آنها اشكال ندارد.
د) آن خانم پاك است و رفت و آمد با او اشكال ندارد.
هـ) اجتناب از آنها لازم نيست و استفاده از مثل وسائل برقي و خوردن مثل آن شيرينيها اشکال ندارد.
سؤال159: آیا شستن اعضای وضو بیش از دو بار باعث باطل شدن وضو هم میشود یا فقط حرمت دارد؟
° باعث بطلان نیست. ولی در دست چپ چون بعد از شستن مرتبه ی سوّم آب خارجی پیدا میشود، نمیتواند مسح سر و پاها را انجام دهد.
سؤال160: لطفاً بفرمائيد در هريک از موارد ذيل چه کاري بايد انجام دهم:
براي دفع وسواس فکري و عملي؟/ براي درمان اضطراب و تشويش؟/ براي درمان ترس و دلهره؟/ براي درمان خيالبافي، منفيبافي، سوءظن، فکر و خيال زياد؟/ براي درمان افسردگي و بيحوصلگي؟/ براي درمان خجالت و کمرويي؟/ براي درمان ناراحتي اعصاب؟/ براي وسعت رزق و روزي؟/ براي نيل به کمالات عاليهی روحي؟/ براي اصلاح امور و موفقيت در امر دين و دنيا؟/ براي عاقبت به خيري؟/ براي تزکيهي نفس و تزکيهي عمل؟/ براي کسب فضايل و دفع رذايل؟/ راه دفع وسوسههاي شيطاني و نفساني؟/ و براي اينکه گناه نکنيم چه بايد بکنيم؟
° اگر رابطه شما با خدا محکم شد و رابطه شما با شيطان درون و برون قطع شد، کليّه ی آنچه نوشتهايد درست ميشود، و ما چيزي را بهتر از تقيّد به ظواهر شرع نميدانيم.
سؤال161: کسي که احتمال ميدهد با عمل به احتياطات در وسواس بيافتد، چه وظيفهاي بر عهده دارد؟
° اگر کسي بداند و يا احتمال دهد که به واسطهي عمل به بعضي احتياطات مبتلا به وسواس ميشود، نبايد آن احتياط را عمل کند، مثلاً اگر ميداند براي آب کشيدن متنجّس يک بار آب ريختن کافي است، نبايد احتياطاً دو بار يا بيشتر آب بريزد.
سؤال162: الف) آیا آبی که از دوش ثابت میریزد و در کفِ حمّام در جریان است تا نهایتاً به چاه بریزد، حکم آب متّصل به کر را دارد؟ ب) من بعد از ادرار در حمّام، مخرج بول را در این آبی که از دوش ثابت میریزد، چند بار تطهیر میکنم، آیا این شیوهی آب کشیدن اشکالی ندارد؟
° الف) آن آب حکم آب متّصل به کر را دارد.
ب) احتیاج به این کار نیست؛ زیرا وقتی زیر شیر حمام هستید آب به مخرج بول میرسد و به مجرّد رسیدن آنجا را پاک میکند و در حقیقت مخرج بول شما متّصل به آب کر میشود و پاک میشود و احتیاج به تکرار هم ندارد.
سؤال163: با توجّه به سؤال قبل و جواب آن که فرمودید: «احتیاج به این کار نیست»، حال اگر آبی که از دوش میریزد و جاری میشود، حکم آب متّصل به کر را دارد، آیا من اختیار دارم بنشینم در جهت جریان آب و مخرج بول خود را چندین مرتبه با این آب پاک کنم؟
° بلی، میتوانید آنچه نوشتهاید عمل کنید، ولی شما وسواسی هستید و باید خودتان را رنج ندهید و خیلی ساده و متعارف خود را تطهیر کنید و رنج دادن خود و اهمیّت دادن به وسواس خود حرام است و باید اجتناب کنید.
سؤال164: در حین شستشوی بدن زیر دوش حمام، ترشّحات زیادی مدام به بدن و دیوارهای حمام میپاشد، آیا این ترشّحات پاک است؟
° شما زیر دوش بروید و خود را به طور معمول بشوئید و از زیر دوش بیرون بیائید و بدانید همه جا پاک است و خود شما هم پاک هستید.
سؤال165: روز گذشته به سرفه افتادم و یک لحظه احساس کردم که یک قطره ادرار از من خارج شد. خودم را آب کشیدم تا اگر هنوز لباسم را نجس نکرده، مانع نجاست شوم. با توجّه به اینکه وسواسی هستم، تصمیم گرفتم چون به صد در صد بودن این قضیه مطمئن نبودم، به آن اعتنا نکنم. در نتیجه لباسهايم را آب نکشیدم. اما متأسّفانه هنوز پس از يك روز نتوانستهام از این فکر رهایی پیدا کنم و وقتی آن لحظهي سرفه کردن را در ذهن مرور میکنم فکر میکنم کم کاری کردهام. و باید همه چیز از جمله لباسهایم را آب میکشیدم. گاهی احتمال نجس بودن قضیه در نظرم بسیار تقویت میشود. چگونه باید مطمئن شوم که کارم اشتباه بوده یا نه؟ نمازهایی که بعد خواندهام چه میشود؟ لباسها و اشیایی که با آنها تماس داشتهام پاک است یا نجس؟
° به این گونه چیزها ترتیب اثر ندهید. لازم نبوده خود را آب بکشید، لباسهای شما پاک است و نمازهای گذشته قضا ندارد و نباید خود را یا لباسهای خود را آب بکشید.
سؤال166: نزدیک به هشت ماه است که به وسواس دچار شدهام و در چند مورد از خود شما راهنماییهای سودمندی گرفتهام که در بر طرف کردن اضطرابم بسیار مؤثّر بودهاند، منتها هر دفعه در مورد مسألهی جدیدی به مشکل بر میخورم. سؤالاتی که اکنون دارم عبارتند از: الف) پس از تخلّی (غائط) همیشه خود را با آب تطهیر میکنم و باور کنید خیلی با حسّاسیت زیادی هم این کار را انجام میدهم. سپس هم با دستمال کاغذی خود را خشک میکنم و وقتی دستمال را بررسی میکنم هیچ ذرهای یا رنگی از نجاست در آن نمانده است. چند روز پیش دقیقاً پس از انجام این کار و به همان ترتیب، چند ساعت بعد بر حسب اتّفاق که در دستشوئی بودم و خودم را با دستمال کاغذی بررسی میکردم (بدون انجام عمل تخلّی مجدّد) متأسّفانه رنگ زردی که به نظر میآمد اندکی هم ذرات در آن باشد مشاهده کردم که بسیار ناراحت شدم. چون ساعتی پیش از آن نماز خوانده بودم. برای بار اوّل لباسهایم را عوض کردم و نمازم را مجدداً خواندم. چند روز بعد برای بار دوّم این اتّفاق برایم افتاد. تکلیف چیست؟ با توجّه به اینکه ابتدا از تطهیر مطمئن میشوم اما مدّتی بعد چنین مشاهدهی عجیبی دارم چه باید بکنم؟ ب) آیا پس از تطهیر بدن (از غائط) برای شستشوی دستها (در صورتی که ناخنها بلندتر از حدِّ گوشت انگشتان باشد) باید زیر تکتک ناخنها دست کشید؟ ج) برای وضو و غسل چطور؟ باید زیر تک تک ناخنها دست کشید؟
° بايد اعتنا به اين گونه چيزها نكنيد و بايد سخت گيري نكنيد و به طور متعارف و آن طور كه عموم مردم عمل ميكنند عمل كنيد و اين سختگيريها حرام است و بايد ترک شود.
سؤال167: آيا لباسی که با منی نجس شده است، با شستن در ماشين لباسشويي پاك ميشود؟ و آيا لباس نجس را ميتوان با لباسهاي پاك در ماشين لباسشويي شست؟
° بلی لباسهای نجس ولو نجاست به منی باشد را در ماشینهای لباسشوئی میتوان شست و با لباسهای پاک اگر شسته شود، همگی پاک هستند.
سؤال168: هنگام مطالعه، خودکار به دستم کشید و خطی به جا گذاشت. پس از آن، این مسأله متأسفانه به طور کامل از یادم رفت و نماز خواندم. و اصلاً یادم نیست که قبل از اینکه وضو بگیرم در اثر شستشو آن خط پاک شده بود یا باقی بود، حکم آن چیست؟ (ضمناً وسواسي هستم.)
° اوّلاً رنگ خودكار مانع نيست و وضو گرفتن با آن اشكال ندارد و ثانياً چون بعد از وضو شک كردهايد، شکّ شما اعتبار ندارد و ثالثاً چون شما وسواسي هستيد، به اين گونه شکها بايد اعتنا نكنيد.
سؤال169: در صورتي كه به ناخنها لاك زده باشيم و پاك كنيم و اثري از آن مشاهده نشود و بعد غسل كرده و نماز بخوانيم، اگر بعد از چند روز كه ناخنها رشد كرد و قسمتهايي كه قبلا مشاهده نميشد، الان داراي لاك باشد، آيا بايد مجدداً غسل كرد؟ و نمازهايي كه روزهاي قبل خوانده شده است مورد قبول است يا خير؟
° لازم نيست غسل كنيد و نمازها هم قضا ندارد.
سؤال170: در مورد نجس شدن دست، مثلاً بعد از بر طرف شدن عین نجاست، سه مرتبه باید آن را آب کشید و یا يک مرتبه کافی است؟
° يك مرتبه كافي است.
سؤال171: اینجانب مدت 17 سال است که تکلیف شدهام و نماز میخوانم. مشکلی که همیشه با آن درگیر هستم این است که نمیتوانم وضوی خود را برای مدّتی حفظ کنم. بعضی اوقات ناچار میشوم برای یک نماز چند بار وضو بگیرم و در آخر هم با شک نماز بخوانم! خصوصاً وقتی به مکانهای زیارتی مشرّف میشوم، نمیتوانم به همین دلیل استفادهی لازم را ببرم. بعضی اوقات هم باعث ریختن آبرویم میشود. در کل این مسأله باعث آزار شدید روحی من است. حدس میزنم بیشتر منشأ روحی (تلقینی) دارد تا جسمی، امّا از علّت واقعی باخبر نیستم. به هیچ پزشکی هم مراجعه ننمودهام. چند سوال دارم: الف) اگر در بین نماز وضویم باطل شود، تکلیف چیست؟ ب) هرگاه در بین نماز احساس کنم که وضو در شرف باطل شدن است، نماز را میشکنم و مینشینم که حتی الامکان وضویم حفظ شود. آیا این عمل صحیح است؟ ج) آیا میتوانم تنها یک بار وضو بگیرم و اگر هم باطل شد، نماز را ادامه دهم؟ د) آیا من مجازم در مواردی که گرفتن مجدّد وضو، منجر به برملا شدن موضوع و رفتن آبرویم جلوی دیگران میشود (مسافرت، مهمانی و…) تنها یک بار وضو بگیرم؟ هـ) آیا ممکن است راهی برای برطرف شدن یا کم شدن این حالت پیشنهاد بفرمائید؟
° الف) نماز را ادامه بدهيد، نماز شما باطل نميشود.
ب) لازم نيست بنشينيد، نماز را ادامه بدهيد.
ج) لازم است يک بار وضو بگيريد و اگر باطل شد اهميّت ندهيد، نماز را ادامه بدهيد اشكال ندارد.
د) تنها يك بار وضو بگيريد كافي است.
هـ) راه بيتفاوتي است و يك بار وضوگرفتن و تجديد نكردن و با آن وضو نماز خواندن.
سؤال172: در تطهیر مخرج بول با شيلنگ جاری، صرف اتّصال آب به محل خروج بول کافی است یا باید دو بار آب ريخت؟
° يك بار ريختن آب كفايت ميكند.
سؤال173: پوست بدن و صورتم بسیار چرب است به طوری که آب روی آن میغلطد (بدون کرم و پماد زدن) تکلیف من موقع تطهیر از نجاست چیست؟ آیا باید حتماً صابون بزنم و چربی را بزدایم و بعد آب بکشم یا ریختن آب روی صورت حتی اگر آب ظاهراً به پوست نرسد کافی است؟
° استعمال صابون لازم نيست و با ريختن آب روي صورت كفايت ميكند.
سؤال174: دختری 34 ساله و مجرد هستم و حدود هشت ماه است که به وسواس در زمینهي طهارت و نجاسات (وضو، نماز، غسل و…) دچار شدهام ابتدا مشکلم واقعاً حاد بود اما از وقتی که سؤالاتم را با سایت شما مطـرح کردهام خدا را شکر تا حدودی بهتـرم. و اکنون نيز سؤالاتي دارم که عبارتند از: الف) امروز صبح غسل حیض انجام دادهام و اکنون یادم افتاده که شب قبل، چرب کننده برای لبهایم استفاده کرده بودم. هر چند همیشه که این کار را انجام میدادم و سپس آخر شبها مسواک میزدم، پس از اینکه مجدداً لبهایم را با دستمال چک میکردم، آثاری از چربی مخصوص آن چرب کننده روی لبهایم نمیماند. امّا این بار یادم رفت و این کار را نکردم. البته صبح در حمام هم صورتم را صابون زدم اما باز احتمال میدهم که مبادا چربی مختصری به جا مانده باشد و غسلم درست نباشد. با توجّه به اینکه همیشه تأکید کردهاید که باید نسبت به وسواس بیاعتنا بود، جهت انجام غسل مجدد اقدام نکردم اما خواستم باز هم از جانب شما مطمئن شوم که آیا این نگرانی مربوط به وسواسم است یا به جا است و باید غسل مجدّد کنم و نمازهایم را مجدّداً بخوانم؟ ب) در جوابی که به یک وسواسی در مورد مدّت زمان غسل کردن داده بودید دیدم فرمودهاید که «غسل یا زمان تطهیر نباید بیش از پنج دقیقه طول بکشد.» چطور ممکن است در زمان کمتر از پنج دقیقه غسل کرد و مطمئن بود که سر سوزنی از بدن نشسته نمانده؟ چون غسل من هم بسیار طول میکشد که البته سعی کردهام زمانش را کمتر کنم امّا تا الآن در کمتر از بيست يا سي دقیقه نتوانستهام موفّق به این کار شوم. لطفاً مرا راهنمایی کنید.
° الف) غسل شما صحيح بوده است و از سؤال معلوم ميشود شما هنوز خيلي وسواسي هستيد.
ب) اگر معمولي بوديد ميفهميديد كه با پنج دقيقه به خوبي ميتوان غسل كرد. تقاضا دارم بياهميّت باشيد و هرچه ميتوانيد زمان را كم كنيد. بايد كم كنيد تا إن شاءالله به پنج دقيقه برسد.
سؤال175: اگر قطرات ادرار مستقيماً بر آبي كه از شيلنگ ميآيد بريزد آيا آبي كه باز ميگردد و پاشيده ميشود پاك است يا نجس و اگر نجس است من تاكنون گمان ميكردم كه پاك است و در نتيجه تكليف نمازهايي كه خواندم چه ميشود؟
° پاك است و گمان شما درست بوده است.
سؤال176: مشكلي دارم كه از شما خواهشمند هستم در رفع آن به من كمك كنيد. مشکل من که قبلاً هم به نوعي ديگر در قالب سؤالي مطرح کردهام اين است که من به خواندن كتابهايي كه درمورد زندگي ائمهي اطهار«سلام الله علیهم» هستند و همچنين به خواندن احاديث و روايات علاقه زيادي دارم ولي هرگاه شروع به خواندن ميكنم اين فكر ناخواسته به سراغم ميآيد كه از كجا معلوم كه اين روايت يا حديث درست باشد. با اينكه دركلام امام معصوم«سلام الله علیهم» هيچ شكّي ندارم و بيشتر شك در اين مورد است كه از كجا معلوم اين روايت درست به دست رسيده باشد شما به من فرموديد كه كتب زيادي مورد اعتماد شيعه هستند از جمله اصول كافي كه آن را بخوانم. ولي اين كتاب چند جلد است و نيز قيمت گراني دارد و يك مشكل ديگر اينكه شما چون يك كتاب خاص معرّفي كرديد شك من در اين مورد بيشتر شده و باعث شده به كتب ديگر اعتماد نداشته باشم و حتّي متأسّفانه دامنهي اين و سواس بيشتر شده تا جايي كه وقتي قرآن ميخوانم با اينكه ميدانم و مطمئن هستم كه كلام خداست و حق است و هيچ گونه تحريفي در آن صورت نگرفته باز ناخواسته شكّي در دلم پديد ميآيد و باعث رنجش خاطر من ميشود و ديگر نميتوانم به خواندن ادامه دهم لطفاً مرا راهنمايي كنيد كه با اين دو وسواس چه بكنم؟
° شما باید به این فکر اهمّیت ندهید و کتاب و قرآن بخوانید تا ان شاءالله با بیاعتنائی این فکر وسواسی شما خوب شود.
سؤال177: من چند وقتی است دچار وسواس شدید شدهام به طوری که همه از دست من به تنگ آمدهاند. این وسواس از وقتی شروع شد که برادرم که با ما زندگی میکند صاحب فرزند شد. آنها داخل یکی از اتاقهای خانهي ما زندگی میکنند که تقریباً از ما مجزا میباشند. خانم برادرم زیاد روی پاک و نجس بودن حسّاس نمیباشد. از این جهت من فکر ميکنم که همه جا نجس است به طوری که اجازه نمیدهم کسی دست به من بزند حتّی مادرم و حتّی فکر میکنم چون افراد خانواده دست خود را به بچه میگذارند، حتی غذایی که درست میکنند، نجس است و از خوردن امتناع میکنم یا بلافاصله دهانم را میشویم و همه ی این کارها موجب رنجش دیگران شده به طوری که من دائماً در حال دعواکردن با آنها میباشم. فکر میکنم نمازم قبول نیست و همواره همه چیز نجس میباشد. دلم برای همه خانوادهام تنگ شده و دلم میخواهد مثل همیشه با من رفتار کنند. از بس دستها و پاهای خود را شستهام دیگر پوستم دارد کنده ميشود. دیگر توانی برایم نمانده است. تنها کسی که میتواند به من کمک کند شمایید. دیگر احساس میکنم خدا هم من را دوست ندارد، نمازهايم قبول نیست، دعاهايم قبول نیست، فقط من حرف شما را قبول دارم، شما را به خدا قسم میدهم من را کمک کنید.
° باید بدون استثناء در همه چیز بیاعتنا باشید و آن چه نوشتهاید پاک بدانید تا خوب شوید.
سؤال178: من مدتی است هنگامی که به دستشویی میروم دچار وسواس شدهام و همیشه احساس می کنم بول به بدن و لباسم پاشیده شده و من همیشه بدن و لباسم را آب میکشم و این باعث ایجاد مشکلات زیادی برای من شده است. میخواستم بپرسم با توجه به اینکه میفرماييد فرد وسواسي نباید به یقین خود اعتنا کند، هنگامی که احساس ميکنم بول به بدن و لباسم پاشیده شده نباید اعتنا کنم و بنا را بر پاکی قرار دهم یا باید مانند گذشته بدن و لباسم را آب بکشم؟ لطفاً با راهنمایی خود مرا از این وسواس دردناک و سخت آزاد کنید.
° باید اهمیّت ندهید و کلیّهي اینها پاک است و آب کشیدن لازم نیست و باید بیتفاوت باشید تا خوب شوید.
سؤال179: شخصی است که دچار یک حالتی میشود که گویی کسی در مغزش مرتّب به او دستور اعمال نیک و مستحب میدهد و او هم که حال انجام آن اعمال را ندارد، بر اثر اصرار انجام میدهد. ولی میترسد که آن وسواس باشد. از طرفی هم میترسد اگر انجام ندهد از ثواب آن محروم شود و در سر دو راهی مانده است. شما چه میفرمایید؟
° حتماً باید بداند وسوسهي فکری است و باید بی اعتنائی کند تا از سرش بیفتد.
سؤال180:بنده همیشه نمازم را به چند صورت مختلف میخواندم (مثلاً به جای سورهي توحید یک سورهي دیگر میخواندم) و برای جمعتر شدن حواس، ترجمهي آن را هم به چند صورت مختلف ادبی در ذهنم میخواندم. ولی اخیراً دچار تردید در نوع انتخاب نماز و ترجمه میشوم و برای اینکه وسواس نباشد فوراً یک طرف را انتخاب کرده و میخوانم ولی این حالت برطرف نمیشود و بارها دچار آن شده و حواسم پرت میشود . الف) آیا باید قبل از نماز تصمیم بگیرم و اگر دچار تردید شدم به همان تصمیم عمل کنم؟ ب) در مستحبّات هم دچار همان حالت میشوم. مثلاً فلان ذکر را بگویم یا نگویم و یا اینکه کدام را زودتر بگویم. اگر از قبل تصمیم گرفتم مثلاً شب صد صلوات بفرستم ولی موقع آن که شد حال نداشتم و یا میل داشتم بیشتر بگویم چطور رفتار کنم؟
° در کلّیهي آنچه نوشتهاید و نظائر آن باید بیتفاوت باشید تا هرچه زودتر این وسوسهي فکری شما رفع شود و اگر بیتفاوت نشدید، بدانید وسوسهي فکری به سراغ شما میآید و متمرکز میشود و شما را بیچاره در دنیا و آخرت خواهد کرد.
سؤال181: در سن 16سالگي غسل جنابت بر من واجب شده بود، ولي من اصلاً نميدانستم كه بايد غسل كنم و حالا كه تقريباً 4 سال ميشود، فهميدم كه بايد غسل ميكردم. ميخواستم بدانم نمازها و روزههايي كه در اين چند سال به جا آوردهام باطل است يا خير؟
° اگر غسلی در آن مدّت کرده باشید از غسل جنابت که بر ذمّهي شما بوده است کفایت میکند و اگر اصلاً غسل نکردهاید روزههای شما صحیح است و نمازها را باید قضا کنید.
سؤال182: وقتي در خيابان راه ميروم يا با همکاران صحبت ميکنم و…، از من ترشّحي خارج ميشود و فکر وسواسي به من ميگويد که لذت جنسي بردهام و بايد غسل جنابت کنم. لطفاً مرا راهنمايي کنيد.
° بايد غسل نکنيد و آن ترشّحات پاک است و غسل ندارد.
سؤال183: من يک پسر 23 ساله هستم و متأسفانه زهر چشم خيلي زود در من اثر ميکند و وقتي هم چشم ميخورم روي روح و روانم اثر ميگذارد و خيلي زود عصباني ميشوم یا احساس سرخوشي کاذب به من دست ميدهد و يا برعکس نااميد ميشوم و روي کوچکترين مسائل زندگي حسّاس ميشوم. در کل احساس خوبي ندارم. من اين مشکل را از بدو تولّد داشتهام. مادرم ميگويد وقتي چشم ميخوردم شروع به گريه و بيقراري ميکردم و طبق رسم و رسوم برايم تخم مرغ ميشکانده و به اسم آن شخصي که من را چشمزده بوده تخم مرغ شکسته ميشده است. متأسّفانه من اين مشکل را هنوز هم دارم و تا تخم مرغ به اسم شخصي که من را چشمزده شکسته نشود روح و روانم در عذاب است. حتي به خاطر اين مسئله به يک دکتر روانپزشک مراجعه کردم و مقداری دارو برايم تجويز کرد که متأسّفانه بعد از مصرف بهبود نیافتم. مدّتی نیز آيهي نظر که در قرآن هست را همراه خودم حمل ميکردم که باز هم جواب نگرفتم و همچنان اين مشکل من را عذاب ميدهد. وقتي که چشم ميخورم فکرم خوب کار نميکند و حتّي تصميمگيريهاي من غلط میشود. شما بفرمایید باید چه کنم؟
° شما وسوسهي فکري داريد و توهّمها و تخيّلها روي شما اثر ميگذارد و بايد با بياعتنايي مشکل خود را حل کنيد و حتماً با اين دارو که داروی منحصر بفرد برای درد شما است خوب ميشويد. و از نماز اوّل وقت در مسجد با جماعت و از زياد قرآن خواندن کمک بگيريد.
سؤال184: دختر جواني هستم كه مبتلا به جوش صورت میباشم و مواقعي اين جوشها خون ميافتد. به خصوص بعضي از مواقع كه ميخواهم وضو بگيرم و نماز بخوانم متوجّه ميشوم كه يكي از اين جوشها خون افتاده و آنقدر صبر ميكنم كه ديگر يك سرسوزن از اين خون باقي نماند و بعد وضو بگيرم. چون ميترسم حتّي اگر به مقدار يك سرسوزن خون باقي باشد، آبي كه جهت وضو به صورتم ميزنم موجب پخش شدن خون شود، آيا اين همه حسّاسيت لازم است؟ چون باعث میشود كه از نماز اول وقت بگذرد و حتّی يك روز موجب قضا شدن نماز صبح من شد و اين موضوع اعصاب من را به هم ريخته و موجب آزار من شده است. لطفاً راهنمایی فرمایید.
° بايد حسّاس نباشيد و به طور متعارف كه عمل كنيد كفايت ميكند.
سؤال185: میخواستم بدانم آیا از زن در هنگام جنب شدن (اوج لذت) ترشّح و مایع نجسی خارج میشود یا خیر؟ میدانم که غسل جنابت بر زن نیز واجب میشود، اما میخواهم بدانم که خود بدن و لباس به واسطهی مایعی که خارج میشود نجس است یا اصلاً مایع نجسی از زن خارج نمیشود؟
° مايع نجسي غير از بول از زن خارج نمیشود.
سؤال186: متأسّفانه ظاهر و باطن من تفاوت زیادی دارد. نزد دیگران به خوبی مشهورم ولی در خلوت گناهکار میباشم. یکی از مسائلی که از آن رنج میبرم، خلوص و ریا است و از این که ظاهر و باطنم یک دنیا با هم فرق دارند رنج میبرم. اما هنوز سعی میکنم کارهای خوبی را در خلوت انجام دهم. خیلی از کارها را که در تنهایی انجام میدهم همین که تمام میشود و میبینم که کسی مرا ندیده خوشحال میشوم اما در عین حال گاهی که کسی که مرا میبیند نیز خوشحال میشوم. گاه وسوسههایی در دلم خطور میکند که ممکن است نتوانم در عبادت خصوصاً در نماز خلوص داشته باشم. از این جهت به شدّت ناراحت شده و نماز را با حالتی توأم با ناراحتی اعاده میکنم. نماز خواندن در جلوی مردم یا در جماعت برای من تبدیل به عذاب شده است. دوست دارم در گوشهای خلوت و به دور از جماعت نماز بخوانم. اکنون قرار است که به حج بروم. شنیدهام که طواف نساء مهم است و از الآن نگران نماز طواف نساء هستم. باید بگویم که تا اندازهای هم وسواسی هستم. جائی گفته بودید که دعای وسواسی مستجاب نمیشود. من فکر میکنم از اولیای شیطان هستم. کمکم کنید.
° شما خوب بوده و الان هم خوبيد و اميد دارم به مرور زمان با تقيّد شما به ظواهر شرع، خوبتر شويد. فقط شما درد وسواسي داريد كه بايد اين درد را معالجه كنيد و الاّ در خطر بزرگي هستید. و دواي درد شما بيتفاوتي به آن چه نوشتهايد است. مثلاً راجع به ريا اصلاً فكرش را نكنيد. گرچه عمل را كسي ببيند و شما خوشحال شويد. شما حج را به طور متعارف نظير مردم بهجا آوريد و هيچ فكر ریا و امثال اينها را نكنيد. ان شاءالله خداوند حجّ شما را قبول ميكند و با دعاي مستجاب شده بر ميگرديد. بلي اگر به اين گونه فكرها اهميّت بدهيد، خداوند دعاي شما را مستجاب نميكند. به اميد آن كه شما با بياعتنائي خود را خوب كنيد و با حجّ صحيح و دعاي مستجاب شده برگرديد.
سؤال187: اگر کسي فراموش کند که لباس نجسش را تطهير کند و چندين روز با همين لباس نجس نماز بخواند حکمش چيست؟
° بايد نمازها را قضا كند، ولي اگر از اوّل نميدانسته كه لباس یا بدنش نجس است و نماز خوانده، قضا ندارد.
سؤال188: وقتي ده روز حيض تمام شد، اگر ترشّحاتي كه بعد از اين ده روز ميبينيم زردرنگ باشد، آيا حكم استحاضه را دارد؟ و نيز اگر قبل از ده روز چنين موردي را مشاهده كنيم، آيا حكم حيض را دارد يا خير؟
° هر چه زرد رنگ است، هر موقع بيرون بيايد پاک است و غسل ندارد و تطهير آن هم لازم نيست.
سؤال189: وقتی غسل واجب انجام میشود، بعد از غسل متوجّه میشویم قبلاً تاولی روی دستمان بوده که خوب شده، اما پوست آن را نکندهایم. آیا غسل صحیح است؟
° غسل صحيح است.
سؤال190:اگر آب همه چیز را پاک میکند و بهترین پاککننده است، چرا ظرفها و لباسها بدون استفاده از موادِّ شوینده و با آب پاک نمیشوند و چربی و بو در آنها باقی است؟ همچنین چرا پزشکان اینقدر روی شستن دستها با آب و صابون برای جلوگیری از انتقال میکروب و ویروسها تأکید دارند، آیا آنها اشتباه میکنند؟
° بین کثیف بودن و وجود نجاست فرق است و ما باید هر دو را مراعات کنیم.
سؤال191: اگر مايع مني روي دست انسان بريزد و سپس در اثر تماس دست با شير آب عين نجاست منتقل شود و پس از شير آب مجدّدا عين نجاست به جسم سوّمي منتقل شود يا در مرحلهي دوّم به بعد در عين نجس بودن يا نبودن آن شك داشته باشيم آيا مصداق متنجّس سوّم را دارد؟ با توجّه به اين كه رطوبتي هم بين عين نجس و متنجّس وجود داشته باشد يا نداشته باشد، آيا باز هم حكم متنجّس سوّم مصداق دارد؟
° متنجّس در وقتی پیدا میشود که عین نجس از بین رفته باشد و در فرض مذکور، تا عین نجس است متنجّس نیست، بلکه عین نجس است و وقتی عین نجس زائل شد متنجس پیدا میشود. و از مسئله فهمیده میشود شما وسواسی هستید اگر چنین است اعتنا به اینگونه چیزها نکنید تا خوب شوید.
سؤال192: آیا متعلّقات و فضولات حیواناتی مانند گربه، موش، سوسک، مارمولک و… که در خانهها وجود دارد، نجس است؟
° آنکه خون جهنده دارد نظیر موش و گربه، نجس است و آنکه خون جهنده ندارد نظیر سوسک پاک است.
سؤال193: چنین معروف است که (بلند بودن موی زیر ناف و سبیل موجب نجاست بدن و دهان است) آیا این عقیده صحیح است؟
° صحیح نیست، ولی کوتاه کردن آن مستحب است.
سؤال194: اگر سکّهای که نام و لقب اهل بیت«سلام الله علیهم»روی آن حک شده (مانند سکّهی ده تومانی) در توالت بیفتد، چه باید کرد؟ اگر نتوان آن را خارج کرد وظیفه چیست؟
° اگر به طور متعارف نتوان بیرون آورد حتّی قرآن کریم، وظیفهای نیست؛ حتّی رفتن در آن توالت جایز است.
سؤال195: هنگام استفاده از آبِ تشت برای غسل جنابت، اگر آب از بدن به تشت بريزد، آیا آب داخل تشت نجس است؟
° پاک است.
سؤال196: در صورت شنا در استخرهایی که به بول آلوده است، آیا بدن نجس میشود؟
° نمیشود.
سؤال197: آیا باطن بدن (مانند دهان، چشم و بینی) با اصابت شیء نجس، نجس میشوند و باید آنها را آب کشید؟
° لازم نیست آنها را تطهیر کرد.
سؤال198: آیا مواد دارویی که ساختهی دستِ غیر مسلمان است و یا از خارج وارد میشود نجس است؟
° پاک است.
سؤال199: آیا نجسشدن قسمتی از میوه(مانند خیار، هندوانه، سیب و…) باعث نجاست بقیهی میوه میشود؟
° سرایت نیست و پاک است.
سؤال200: اگر گوشهای از محوطهی بزرگی که همهی آن خیس است نجس شد، آیا باید به نجاست همهی آن حکم کرد؟ و لطفاً بیان فرمایید ملاک رطوبت در سرایت چیست؟
° ملاک در سرایت آب داشتن است که از متنجس سرایت کند و اگر نم باشد سرایت نیست و در فرض مذکور محوطه کوچک هم باشد سرایت نیست.
سؤال201: اگر زمینی راه خروج آب نداشته و امکان جمع کردن آب در محلّی نباشد روش تطهیر آن با آب قلیل را بیان فرمایید؟
° آب مسلّط بر آن شود، بعد از رفع عین نجاست، غسالهی آن را با پارچهای بگیرند و دو مرتبه آب را مسلّط بر آن کنند، زمین و غسالهي دوّم هم پاک است. بلکه در غیر بول، تسلّط آب بر آن بعد از رفع نجاست آن و غسالهاش پاک است.
سؤال202: به دلیل عدم آگاهی نسبت به مسائل طهارت و نجاست، تا به حال لباس، بدن، فرش و دیگر متعلّقاتِ زندگی خود را اشتباه تطهیر میکردم، وظیفهام نسبت به گذشته چیست؟
° وظیفه نسبت به گذشته ندارید و نسبت به آینده اگر وسواسی نیستید طبق رسالهي توضيح المسائل عمل کنید و اگر وسواسی هستید تسامح و تساهل کنید تا انشاءالله خوب شوید.
سؤال203: شخصي در زماني که وسواسي بوده و براي غسل يا نظافت به حمّام عمومي ميرفته مقدار بسيار زيادي آب ميريخته است؛ آيا اکنون لازم است براي جبران کار خود، به سراغ حمامي برود و او را راضي کند، يا پول آبي که زيادتر از معمول استفاده کرده را بپردارد؟ تکليف اين شخص اکنون چيست؟
° اگر دست از وسواسيگري بردارد، آنچه بر ذمّۀ اوست، از راه ردّ مظالم براي صاحبش او را بريء الذّمّه ميکنم.
سؤال204: توبه از وسواس چگونه محقّق ميشود؟
° توبه از اين گناه، پشيماني از گذشته و دست برداشتن از وسواس و تصميم به ترک آن در آينده و استغفار از درگاه الهي است.
پی نوشت ها:
[1]. غساله آبي است كه معمولاً هنگام شستن و بعد از شستن از چيزي كه شسته ميشود، خود يا با فشار خارج ميگردد.